Qəzza zolağında silahlı münaqişə davam edir. Müharibənin qurbanları dinc əhali – körpələr, uşaqlar, yaşlılar, qadınlar və başqa köməksiz insanlar olur. Oktyabrın 7-də HƏMAS-ın İsrailə hücumundan sonra Qəzza sakinlərinin məsələsi yenidən aktuallaşdı. Əhalinin köçürülməsi məsələsi hələ də beynəlxalq ictimaiyyətin gündəliyindədir.
ABŞ Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin 2020-ci ilə olan hesabatında bölgədəki əhalinin sayı 1 milyon 918 min 221 nəfər göstərilib. Bildirilib ki, son müharibə nəticəsində 1,5 milyon dinc sakin yaşadığı evi tərk edib. Onların 710 mini məktəb, xəstəxana və müvəqqəti düşərgələrdə yerləşdirilib. Qaçqınların bir hissəsi küçələrdə gecələməli olur.
Misir hələ də Qəzza zolağından qaçqın düşənləri kütləvi şəkildə qəbul etməkdən imtina edir. “Rəfah” nəzarət-buraxılış məntəqəsindən, əsasən, xarici ölkə vətəndaşları, ikili vətəndaşlığı olan fələstinlilər buraxılıblar.
Hərbi əməliyyatlar nəticəsində 18 mindən çox fələstinlinin öldüyü iddia olunur.
Qeyd edək ki, Fələstin Milli Administrasiyasının 2018-ci il üzrə məlumatına əsasən, ölkə əhalisinin sayı 13 milyon nəfərdir. Onların 3,761 milyon nəfəri Fələstində, 2,1 milyonu İordaniyada, 1,54 milyonu İsraildə, qalanı Suriya, Livan, Türkiyə və başqa region ölkələrində yaşayır. 4,8 milyon fələstinli isə diaspor nümayəndəsidir.
Bu rəqəmlər sübut edir ki, Fələstin əhalisinin yarısı ölkədə yaşamır. 80 ilə yaxındır ki, fələstinlilər dinc həyat tərzi sürmürlər. Qaçqın, mühacir, diaspor kimi yaşamaq isə həmişə çətin olur. Bu halda gündəlik tələbatın ödənilməsi, təhsil, səhiyyə və başqa sahələr üzrə çoxsaylı ehtiyaclar yaranır. Sosial problemlərin girdabına düşüb daim onun həllini düşünənlərin hədəfi qida əldə etmək, övladlarını və əzizlərini yaşatmaq, onların elementar səviyyədə təhsil almasını təmin etməkdir. Belələri uzun, hətta orta vədəli planlar qurmurlar. Çünki müvəqqəti olaraq yerləşdirildikləri çadır düşərgəsində, məktəb binalarında, hospitalda qalacaqları müddəti bilmirlər. Qaçqın düşmələrinə səbəbkar olmayan bu şəxslər geri qayıdacaqlarının da vaxtından xəbərsizdirlər. Onların həyatı, taleyi və mövcudluğu maraqların, dövlətlərin, beynəlxalq təşkilatların əlindədir. Bir sıra hallarda qaçqınlar üçün cızılmış xətti pozaraq özləri başqa yerlərə üz tutub, müstəqil həyat qurmağa çalışırlar. Ancaq belə faktlar qaçqınların ümumi sayı ilə müqayisədə çox az olur.
Azərbaycan əhalisi bu kimi qaçqınlıq həyatını son 120 ildə çox yaşayıb. Ermənistan ərazisindən dəfələrlə məcburi köçkünlük, sovetlər qurulanda və dağılanda yaranan mühacirət, Qarabağ və ətraf rayonların işğalı nəticəsində yaranan qaçqınlığı buna örnək göstərmək olar.
Əfqanıstan əhalisi də son 45 ili qaçqın və mühacir vəziyyətində ölkə-ölkə, şəhər-şəhər gəzməkdədir.
Son 10 ildə Afrikanın şimalında baş vermiş “ərəb inqilabı”, Suriya, İraq, Yəməndə silahlı münaqişələr və s. də qaçqınlığın yaranmasına səbəb olub.
Bütün bunlar milyonlarla günahsız dinc insanın, o cümlədən uşaqların, yeniyetmələrin, gənclərin qaranlıq taleyi deməkdir.
Bu günlərdə Türkiyə mediasında Fələstindən, yəni Qəzza zolağından olan qaçqın uşaqların həyatı təsvir edilmişdi. Orada yazılmışdı: “Böyüyəndə kim olacaqsan?” sualımıza uşaqlar: “Fələstinli uşaqlar böyüməzlər ki” cavabını verdilər. Onların oyunları bombalardan qaçmaq, yaralıları xərəkdə daşımaq, dağıntıları qazmaq, şəhid uşaqların xatirəsini yad etmək üçün toplaşmaqdır…”
Belə adamların uşaqlığı, yeniyetməliyi, gəncliyi də özlərindən qaçqın düşür. Bu insanlar nə dost ola, nə də dost qazana bilirlər. Niyə belə olur? Bunun çoxsaylı səbəbləri var. Ancaq ən başlıca səbəb kənar qüvvələrin əlində oyuncaq olmaqdır. 80 ilə yaxındır bütün dünya Fələstin xalqının hüquqlarının müdafiəsindən danışır. Ancaq onların vəziyyəti ilbəil ağırlaşır. Ölkəyə qayıdan yoxdur. Oraya, xüsusilə Qəzza zolağına silahlılar göndərilir, ya da təlimatçılar.
İranın xarici işlər naziri Hüseyn Əmir-Abdullahian Fələstin xalqına göstərdikləri “yardımı” daha aydın xarakterizə edib: “Biz HƏMAS-a balıq tutmaq öyrətdik”. Yəni İran hakimiyyəti Fələstin xalqının öz torpaqlarında İsraillə dinc yanaşı yaşamalarına yardım etmək, milyonlarla insanın ev-eşiyindən qaçqın düşməsinin qarşısını almaqdansa, onlara əldə silah İsraillə döyüşməyi öyrədib. Ən faciəlisi isə bu döyüşlərin Fələstin xalqının azadlığı ilə heç bir əlaqəsinin olmamasıdır. HƏMAS-ın “balıq tutmağı” öyrənməsinin əsasında İranın siyasi ideoloji iddiası durur. Bununsa beş milyona yaxın qaçqın fələstinlinin öz ölkəsinə dönüşünə bir faydası yoxdur.
Fələstinin müxtəlif səviyyəli və təhsilli liderləri 80 ildir silahlı münaqişənin fayda vermədiyini hələ də dərk etməyiblər. Yaxud onlar başqa maraqlara xidmət etdiklərindən bunu qəbul etmək istəmirlər. Ancaq deyəsən, artıq fərqli düşünməyə başlayanlar da var. HƏMAS “siyasi bürosu” sədrinin müavini Musa Əbu Marzuk ABŞ-də çıxan “Al-Monitor” nəşrinə müsahibəsində bildirib ki, İsraili tanımağa hazırdırlar. Onun sözlərinə görə, Fələstin Azadlıq Təşkilatı ilə fikir ayrılığına son qoymaq üçün HƏMAS İsrail dövlətini tanımağa hazırdır: “Biz rəsmi mövqe ilə razılaşmalıyıq. Rəsmi mövqe isə belədir: Fələstin Azadlıq Təşkilatı İsraili dövlət olaraq tanıyır”.
Təəssüf ki, idrakısönük başçılar gələcəklərinin olmayacağını deyən o qaçqın uşaqların taleyi ilə hələ də oynayırlar. Hüseyn Cavid belə demişdi:
İdrakısönük başçıların qəfləti ancaq
Etmiş, edəcək milləti həp əldə oyuncaq…
Fələstin ərəbləri 80 ilə yaxındır məhz bu vəziyyətdədirlər.
“Report” İnformasiya Agentliyi
Xeberal.az
