Fövqəladə Hallar Nazirliyi (FHN) vaxtaşırı olaraq tibb müəssisələrində nüvə və radioloji təhlükəsizliyin təmin olunması məqsədilə yoxlamalar keçirir.
Bununla bağlı FHN-in Nüvə və Radioloji Fəaliyyətin Tənzimlənməsi üzrə Dövlət Agentliyinin Nüvə və radioloji fəaliyyətə nəzarət şöbəsinin müdiri İlham Sadıqov APA-ya müsahibə verib.
Həmin müsahibəni təqdim edirik:
– Tibb müəssisələrində rentgen aparatlarının istismara yararlı olub-olmamasına, təhlükəsizliyin təmin olunmasına dair yoxlamaların aparılması Nüvə və Radioloji Fəaliyyətin Tənzimlənməsi üzrə Dövlət Agentliyi tərəfindən hansı formada həyata keçirilir?
– Nüvə və Radioloji Fəaliyyətin Tənzimlənməsi üzrə Dövlət Agentliyi tərəfindən tibb müəssisələrində aparılan yoxlamalar zamanı, ilk növbədə, həmin müəssisələrdə radiasiya təhlükəsizliyinə dair tələblərə riayət olunmasına nəzarət edilir. Bu tələblərin biri də rentgen aparatlarının istismara yararlı olmasıdır. Lakin onların istismara yararlı olduğuna dair müvafiq sənəd bu sahədə akkreditasiyası olan təşkilatlar tərəfindən verilir.
– Yoxlamalar Agentlik tərəfindən birbaşa həyata keçirilə bilər, yoxsa bunun üçün tibb müəssisələri rəhbərləri və ya vətəndaşlar tərəfindən müraciət olunmalıdır?
– Agentlik tərəfindən keçirilən yoxlamalar planlı və plandankənar şəkildə aparılır. Planlı yoxlamaların siyahısı ilin əvvəlində hazırlanır və lazımi hallarda il ərzində bu plana dəyişikliklər edilə bilər. Plandankənar yoxlamalar müəssisə barədə daxil olmuş məlumatlar, vətəndaşlar və ya müəssisə tərəfindən edilmiş müraciətlər əsasında həyata keçirilir.
– Planlı yoxlamalar olursa, bu, nə qədər müddətdən bir həyata keçirilir?
– Planlı yoxlamaların dövriliyi müəssisənin hansı risk qrupuna aid edildiyindən asılıdır. Belə ki, yüksək risk qrupuna aid edilən müəssisələrdə ildə bir dəfə, orta risk qrupuna aid edilən müəssisələrdə iki ildə bir dəfə, kiçik risk qrupuna aid edilən müəssisələrdə üç ildə bir dəfə yoxlamalar keçirilir.
– Xüsusi icazə Agentlik tərəfindən nə qədər müddətə verilir? Bununla bağlı standartlardakı tələblər nədir?
– “İonlaşdırıcı şüa mənbələri hesab edilən qurğuların istismarı” (yəni rentgen aparatlarının istismarı) fəaliyyət növünə xüsusi icazənin verilməsi Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin “İonlaşdırıcı şüa mənbələrindən istifadə ilə əlaqədar elmi-tədqiqat və təcrübi-konstruktor işlərinə xüsusi icazə verilməsi Qaydaları”nın, “İonlaşdırıcı şüa mənbələri hesab edilən qurğuların, radioaktiv maddələrin saxlanma məntəqələrinin, radioaktiv tullantı anbarlarının layihələşdirilməsi, hazırlanması, yerləşdirilməsi, inşası, istismarı və istismardan çıxarılmasına xüsusi icazə verilməsi Qaydaları”nın, “İonlaşdırıcı şüa mənbələri hesab edilən qurğular, radioaktiv maddələrin saxlanma məntəqələri və radioaktiv tullantı anbarları üçün texnoloji avadanlığın, radiasiya təhlükəsizliyi vasitələrinin layihələşdirilməsi və hazırlanmasına xüsusi icazə verilməsi Qaydaları”nın və “Radioaktiv maddələrin hasilatı, istehsalı, emalı, nəqli və həmin maddələrdən istifadə ilə əlaqədar işlərə xüsusi icazə verilməsi Qaydaları”nın təsdiq edilməsi haqqında 12 aprel 2004-cü il tarixli 42 nömrəli Qərarı ilə tənzimlənir.
Xüsusi icazənin alınması üçün sözügedən Qərarda göstərilən tələblərə uyğun olaraq sənədlər təqdim edildiyi halda 7-15 gün ərzində icazə sənədləri verilir.
Xüsusi icazənin qüvvədə olma müddəti üç ildir. Eyni zamanda, qeyd edirik ki, “Ərazi, müəssisə və təşkilatların radioloji-gigiyenik pasportlarının forması və tərtib edilməsi Qaydası”nın Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 25 avqust 1999-cu il tarixli 134 nömrəli Qərarına əsasən müəssisə və təşkilatlar radioloji-gigiyenik pasportunun aparılması üçün hər il Agentliyə müraciət edərək müvafiq sənədlər təqdim etməlidir.
– 2023-cü ildə indiyə qədər neçə tibb müəssisəsindəki rentgen aparatlarında nöqsan aşkar edilib, nəçəsinin fəaliyyəti dayandırılıb və neçəsinin bundan sonra fəaliyyəti bərpa edilib?
– 2023-cü il ərzində radiasiya təhlükəsizliyinə dair tələblərə cavab verməyən 25 müəssisənin rentgen kabinetlərinin fəaliyyəti məhdudlaşdırılıb. Buna yerləşdirilməsi düzgün aparılmamış, sahələri və qoruyucu təbəqələri qaydaların tələblərinə cavab verməyən rentgen-prosedura otaqları aiddir.
Eyni zamanda, bəzi müəssisələr tərəfindən Agentliyə xüsusi icazənin alınmasına qədər rentgen aparatlarının fəaliyyətinin məhdudlaşdırılmasına dair müraciətlər daxil olub. Lazımi sənədlər əldə edildikdən sonra bu kimi müəssisələrin rentgenoloji fəaliyyəti bərpa edilib.
Hazırda rentgen aparatlarının fəaliyyəti məhdudlaşdırılmış müəssisələrin üçündə nöqsanlar aradan qaldırıldığı üçün fəaliyyəti bərpa edilib.
25 müəssisədən biri xüsusi icazə sənədlərini alıb.
– Nöqsan aşkar edildikdən sonra yenidən icazənin verilməsi hansı formada həyata keçirilir?
– Müəssisə tərəfindən yoxlama zamanı aşkar edilmiş nöqsanlar aradan qaldırıldıqdan sonra müvafiq normativ aktlarda nəzərdə tutulmuş qaydalara uyğun olaraq icazənin alınması üçün sənədlər təqdim edilir.
– Qarşıda hansı tibb müəssisələrində rentgen avadanlıqlarının istismarı zamanı radiasiya təhlükəsizliyinin təmin olunmasına dair yoxlamalar həyata keçirilməsi gözlənilir? Agentliyə müraciət olubmu?
– Müəssisələrin risk qruplarına bölgüsünə uyğun olaraq növbəti il üçün yoxlama planı tərtib edilir. Eyni zamanda, yeni yaranan və ya xüsusi icazə sənədləri yeniləyən müəssisələrdən radiasiya təhlükəsizliyinin qiymətləndirilməsi və müvafiq metodiki köməkliyin göstərilməsi barədə müraciətlər daxil olduqda agentliyin mütəxəssisləri lazımi hallarda yerlərdə baxışlar və yoxlamalar keçirirlər.
Xeberal.az
