Bu gün Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsi çərçivəsində jurnalist Əsgər İbrahimovun müəllifi olduğu “Həyat Hekayəsi” verilişinin növbəti buraxılışı efirə gedib.
“Erməni zülmü və xəyanəti – Həsənovlar ailəsinin dramı” adlı veriliş Qərbi Azərbaycandan deportasiya edilmiş, Göyçə mahalının Kəvər (Kamo) rayonunun Ağzıbir kənd sakini Səlvi Həsənovanın həyat hekayəsinə həsr olunub.
O, uşaqlıq illərindən, ailəsinin üzləşdiyi çətinliklərdən danışıb: “Uşaqlıq illərində gəzdiyim yerlər hamısı yadımdadır. Göyçə gölünün ləpələri düz evimizin divarına vururdu. Mən də orada uşaq vaxtı gedib gölməçə düzəldirdim, balaca balıqlardan tutub ora qoyurdum”.
Onun sözlərinə görə, 1950-ci ildə kənd əhalisi məcburən köçürülüb: “Evlərin qabağında əsgərlər və hərbi maşınlar dayanırdı. Bütün hamını yük maşınına doldurdular və Yerevana gətirdilər. Yerevandan Ağdaşın Aralbir, Xosrov kəndlərinə yolladılar”.
S.Həsənova atasının ermənilər tərəfindən güllələndiyini, bibisinin qaçaqaç vaxtı itkin düşdüyünü, qardaşının isə xəstəxanada öldürüldüyünü söyləyib: “Atam Rəhim kişi ot tayasını yığanda güllə ilə vurmuşdular. Atamı öldürmək, aradan götürmək fikirləri var idi. Amma ot tayası onun həyatını xilas etdi. Bibim də 15-16 yaşında qaçaqaçdıqda itkin düşmüşdü. Atam elə hey ağlayırdı, axtardı, amma bacısını tapa bilmədi. Qardaşım Mehdi Yerevana xəstəxanalara getdi. Onu Şahinyan adlı həkim əməliyyat etdi. Vəziyyət ağırlaşanda təzədən ikinci əməliyyata götürdülər. Bütün bağarsaqlar, daxili orqanların hamısı çirk etmişdi. Ondan sonra əlac etmək olmadı”.
Ağzıbir kənd sakini 1920-ci ildə qaçaqaç zamanı anasıgil Türkiyəyə sığınaraq 1-2 il orada yaşayıblar: “Sonra biliblər ki, torpaq alındı yenidən Ağzıbirə qayıdıblar və görüblər, ermənilər bütün evləri zəbt ediblər. Təzədən araba ilə daş daşıyıb qohumlar kəndin qırağında ev tikib orada yaşadılar”.
Ermənistan Ali Sovet sədrinin müavini işləmiş qardaşı Həbib Həsənovun fəaliyyətindən, 1971-ci ilin fevralında vəfat edən Mehdi Həsənovun və özünün kitablarından da söz açıb.
S.Həsənova sonda Vətən həsrəti ilə yaşadığını, gedib kəndini, ata-anasını, 9 uşaq bir yerdə böyüdüyü evi görmək istədiyini bildirib: “Bu dəqiqə imkanım olsa mən quş olub uçub gedib o kəndimizi gəzərəm. Mən mütləq gedib oranı görməliyəm. Mənim babalarım, babamın babaları hamısı Ağzıbirdə basdırılıbdır. Atamın qəbri qürbəttə qalıb. Axı onu unuda bilmərəm?!”
Xatırladaq ki, Qərbi Azərbaycan Xronikası layihəsinin məqsədi tarixi qədim torpaqlarımızın adının yaşadılması, tanıdılması, həmçinin azərbaycanlıların ermənilər tərəfindən deportasiyaya məruz qoyulmasından, həmin ərazilərdə mövcud olmuş, lakin adı silinən toponimlərin, saysız-hesabsız yeraltı və yerüstü maddi mədəniyyət nümunələri – qədim yaşayış məskənləri, nekropollar, kurqanlar, qala, saray və istehkam qalıqları, karvansaralar, körpülər, qəbirüstü sənduqələr, xaçdaşlar, at-qoç heykəlləri, məbəd, kilsə, məscid, pir və ocaqların üzə çıxarılması, həmin ərazinin təmiz oğuz-türk məskənləri olduğunu təsdiq edən faktların dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasıdır.
Həmçinin Prezident İlham Əliyevin Qərbi Azərbaycanla bağlı dediyi “XX əsrin əvvəllərinə təsadüf edən xəritə bir daha onu göstərir ki, Qərbi Azərbaycan tarixi Azərbaycan diyarıdır, şəhərlərin, kəndlərin adları Azərbaycan mənşəlidir və biz yaxşı bilirik ki, indiki Ermənistan ərazisində tarix boyu Azərbaycan xalqı yaşayıb. İndi əsas vəzifə ondan ibarətdir ki, dünya ictimaiyyəti də bunu bilsin”, – fikrini əsas tutaraq Qərbi Azərbaycan İcmasının hazırladığı Qayıdış Konsepsiyasında irəli gələn vəzifələrin təbliğidir.
Bundan əlavə, Qərbi Azərbaycanla bağlı tarixçilərin, araşdırmaçıların düşüncələrini, deportasiyaya məruz qalmış şəxslərin həyat hekayəsini işıqlandırmaqdır.
Daha ətraflı Baku TV-nin süjetində:
Xeberal.az
