Almaniyada partiya rənglərinə görə “İşıqfor” adlandırılan hakim koalisiyanın reytinqləri düşməkdə davam edir. Beləliklə, indi Olaf Şoltsun “Sosial Demokrat Partiyası”na 17%, “Yaşıllara” 14%, “Azad Demokrat Partiyası”na 6% səs verilib. Bunu “Insa” İnstitutunun “Bild am Sonntag” qəzeti üçün apardığı araşdırma sübut edir. “İşıqfor”a daxil olan partiyalara ayrı-ayrılıqda nəzər salsaq, onların çoxdan müxalif siyasi qüvvələrə uduzduqlarını görürük. Onların arasında ən populyarları 27 faizlə dəstəklənən “Xristian Demokrat İttifaqı” və 22,5%-lə “Almaniya üçün alternativ” olub.
Hakim koalisiyanın reytinqinin aşağı düşməsinin bir çox səbəbi var. Onlardan biri də ölkənin xarici siyasətidir. Almaniyanın xarici işlər naziri Annalena Berbokun Ermənistan-Azərbaycan nizamlanması və Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonundakı vəziyyətlə bağlı Almaniyanın xarici işlər nazirinin tam məlumatsızlığını göstərən bu yaxınlarda verdiyi təəccüblü bəyanatları Azərbaycanda yaxşı xatırlayırlar. Oxu.Az bu və digər mövzuları alman siyasətçi, “Almaniya üçün Alternativ” (“Alternative für Deutschland”, AfD) partiyasından Bundestaqın (Almaniya Federativ Respublikası Federal Məclisi) üzvü Yevgeni Şmidtlə danışıb.
– Gəlin, sizin “Almaniya üçün Alternativ” partiyasının Almaniyada ikinci ən populyar partiya olduğunu üzə çıxaran sosioloji araşdırmanın nəticələrindən başlayaq…
– Daha çox deyə bilərəm. Əgər XDİ-XSİ koalisiyasını (“Xristian Demokrat İttifaqı” və “Xristian Sosial İttifaqı”) iki fərqli partiyaya ayırsaq, o zaman “Almaniya üçün Alternativ” birinci yerə çıxacaq.
– Bu gözlənilməz nəticədir? Mən AfD-nin ultrasağçı partiya adlandırıldığı bir çox paylaşımlar görmüşəm, amma şərhçilər populyarlığın bu qədər artmasına təəccüblənirlər…
– Əslində, biz nə ultrasağçı, nə də başqa “ultra” partiyayıq. Sadəcə olaraq, vaxtilə hakim elita Almaniyanın siyasi spektrində başqa bir qüvvənin meydana gəlməsini istəmirdi. Ona görə də bizi təcrid etmək üçün hər cür səy göstərdilər və indi də çalışırlar. Buna nail olmaq üçün bizə yarlıq vurmaqdan istifadə edirlər. Guya “Almaniya üçün Alternativ” radikallardır, onlarla heç bir iş görmək olmaz. Amma əslində həm proqramımızda, həm də bəyanatlarımızda radikal heç nə yoxdur. Bəli, biz mühafizəkar partiyayıq və bununla mübahisə etmirik. AfD ənənəvi dəyərləri ifadə edir. Hakim siyasi siniflərin və onların nəzarətində olan medianın ağzında olan mühafizəkarlığımız bir növ sağ ekstremizmə və s.-yə mutasiyaya uğrayır. Təəccüblənirlər, çünki partiyamızı gözdən salmaq üçün bu qədər zəhmət və pul xərclənib.
Lakin bütün bu cəhdlər nəticə vermədi. AfD nəinki belə böyük təzyiqə tab gətirə bilib, həm də yüksək populyarlıq qazanır. Bunu Bavariya və Hessendə keçirilən son seçki göstərdi, ictimai rəy sorğuları da bunu sübut etdi. Hakim elita isə bu tendensiya ilə bağlı heç nə edə bilməz. Yeganə variant Sara Vaqenknext (alman siyasətçisi, Bundestaqın deputatı – red.) adı altında yeni siyasi layihəyə start verməkdir. Ümid edirlər ki, seçicilərimizdən bir neçəsi xanım Vaqenknextə tərəf yönələcək.
– Mətbuatda gedən yazılardan belə bir təəssürat yaranır ki, Almaniya daxilində vəziyyət kifayət qədər gərgindir. Almaniyada millətlərarası vəziyyətin gərginləşməsi ilə bağlı çoxlu məlumatlar var. Nəzərdə tutulan nədir?
– ABŞ-li milyarder və “SpaceX”in qurucusu İlon Maskın “X” sosial şəbəkəsində dərc etdirdiyi son paylaşımlarından yəqin ki, xəbəriniz var. O hesab edir ki, mövcud tendensiyalarla Avropa yaxın gələcəkdə vətəndaş müharibəsi ilə üzləşə bilər. Daha doğrusu, uzun müddətdir bizim xəbərdarlıq etdiyimiz şeyi dedi. Qeyri-inteqrasiyalı əhalinin ölkəyə belə kütləvi şəkildə daxil olması ilə sosial gərginlik qaçılmazdır.
Əgər ölkəyə alman, qərb dəyərlərini qəbul etmək istəməyən milyonlarla insan gəlsə, təbii ki, bu, müəyyən gərginliyə səbəb olacaq ki, bu da indi aydın görünür. Suriya böhranı zamanı da bu, özünü büruzə verdi. İnsanları yerləşdirmək üçün yer yoxdur (və ölkəyə bir milyon ukraynalı da gəlib); onların əksəriyyəti dövlətin təminatındadırlar. Ölkədə vergilər həddindən artıq çoxdur və boş mənzil tapmaq sadəcə mümkün deyil. Buna inflyasiya, sənaye istehsalının və bütövlükdə iqtisadiyyatın aşağı düşməsi əlavə olunur və işsizlik səviyyəsi rekordlar qırır. Bütün bunlar sosial sferada, o cümlədən etnik qruplar arasında münasibətlərin kəskinləşməsinə də təsir edir.
Artıq bizdə miqrantlar arasında toqquşmalar – sünnilər şiələrə qarşı, şiələr sünnilərə qarşı çıxması, radikalların yəhudilərə hücumları və s. az deyil. Bütün bunlar Almaniyanı yaşamaq üçün ən əlverişli ölkə etmir.
– Almaniyanın qeyri-müəyyən xarici siyasəti haqqında nə deyə bilərsiniz? Bu, hakim koalisiyanın reytinqinə təsir edirmi? Almaniya hansı kursu izləyir? Kənardan bunu başa düşmək tamamilə mümkünsüzdür.
– Almaniyanın xarici siyasəti o qədər də qeyri-müəyyən deyil. O, həddindən artıq ideolojidir. Ölkənin maraqları bir kənara atılır. Gündəmin əvvəlinə Avroatlantik strukturlara, LGBT icmasının “normaları” və s. boyun əymək ideologiyası qoyulur. Təsəvvür edin ki, Almaniya Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri Annalena Berbok, məsələn, hansısa müsəlman ölkəsinə gedir, orada bu cür “dəyərlər” xoş qarşılanmır, amma səfər zamanı o, açıq şəkildə onları yeritməyə başlayır, sonra isə feminist siyasəti, cinsi azlıqların hüquqlarını da bura əlavə edir. Təbii ki, bu, başqa dövlətlərdə anlaşılmazlıq və hətta Almaniyada da qıcıq doğurur. Amma Berbok daş siması ilə bu gündəmlə dünyanı dolaşmağa davam edir.
Xarici siyasət idarəmizin başında diplomatiyadan çox uzaq olan, özünü qab-qacaq dükanında fil kimi aparan bir adam dayanır. O, elə səhvlərə yol verir ki, hətta kansler Olaf Şolts belə həmin səhvlərə görə özünü təmizə çıxarmalı olur.
– Azərbaycanda xanım Berbokun Cənubi Qafqazdakı vəziyyəti, ümumiyyətlə, anlamadığını, hətta məlumatı olmadığını göstərən açıqlamaları yaxşı xatırlayırlar…
– … Almaniya Xarici İşlər Nazirliyininin rəhbərinin, ümumiyyətlə, heç nədən başı çıxmır. O, baş verənlərin mahiyyətini dərk etmədən təkəbbürlü siyasət yürüdür, lakin özünü hansısa qlobal gündəmin əsas halqası hesab edir, geridə qalmış xalqlara “demokratiya məşəli” apardığını düşünür. Təbii ki, ətrafdakı insanlar onu qəbul etməyəcək.
– İndi gəlin Almaniya və Fransanın xarici siyasətindən danışaq. Onların siyasəti, Cənubi Qafqaz da daxil olmaqla, nə dərəcədə üst-üstə düşür? Belə bir hiss var ki, Almaniya Fransanın təsiri altındadır və Paris Azərbaycanda vicdanlı neytral nöqtə hesab edilmir və ümumiyyətlə də, Ermənistan-Azərbaycan nizamlanması məsələsində vasitəçi kimi görünmür.
– Almaniyanın indiki hakimiyyətin dövründə, ümumiyyətlə, öz xarici siyasəti yoxdur. Almaniya öz xarici siyasət maraqlarından əl çəkib və başqa ölkələrin ardınca gedir. Ona görə də Almaniyanın gah bu, gah da başqa dövlətin siyasətinin ardınca getməsi təəccüblü deyil.
– Bütün bunlar nəyə gətirib çıxaracaq? Hakim koalisiyanın növbəti Bundestaq seçkisində şansı varmı?
– İki ildən sonra Bundestaqa seçki keçiriləcək. Bundan əvvəl Almaniyanın şərq ştatlarının parlamentlərinə seçki olacaq ki, onlarda hakim koalisiyanın rədd edilməsi maksimum həddə çatır. Orada bizim “Almaniya üçün Alternativ” partiyamız əyalət hökumətlərini formalaşdıranda orada da variant mümkün olacaq.
Hakim koalisiyanın Bundestaq seçkisi üçün heç bir perspektivi yoxdur. Onların heç bir planı, strategiyası yoxdur. Bir müddət sonra bu koalisiya dağılsa, mən təəccüblənmərəm, çünki çoxlu daxili ziddiyyətlər var.
Nair Əliyev
Xeberal.az
