Son illər Azərbaycan banklarında likvidlik kifayət yüksək olduğundan onlar əhaliyə və biznesə aktiv şəkildə pul təklif edirlər.
Bununla belə, bankların hər yoldan ötənə kredit ayırdığını demək olmaz.
Kredit təşkilatları bir qayda olaraq gəliri kifayət qədər olmayan, mənfi kredit tarixçəsi və qeydiyyatla bağlı problemləri olan şəxslərə borc vermirlər. Son günlər isə sosial şəbəkələrdə əhalinin daha bir təbəqəsinin kredit almaq imkanlarının məhdudlaşdırılması barədə xəbərlər yayılıb. Söhbət I qrup əlilliyi olan şəxslərdən gedir. Bəs bu nə dərəcədə doğrudur və qanunidir?
“Report” bu məsələ ilə bağlı araşdırma aparıb.
“Qanunda belə bir qadağa yoxdur”
Əlil Təşkilatları İttifaqının prezidenti Davud Rəhimli deyir ki, qanunvericilikdə fiziki məhdudiyyətli şəxslərə kredit verilməməsi ilə bağlı qadağa yoxdur:
“Hər hansı bankın daxili sənədində də belə bir qadağa yoxdur. Ancaq bank kommersiya təşkilatı olduğu üçün bəzi kriteriyaları nəzərə alır. Bu kriteriyalara hansı şəxslərin krediti qaytara bilmək imkanın olduğu aiddir. Fiziki məhdudiyyətli şəxslərin sosial müavinəti və pensiyası banklar üçün uyğun olmadığına görə kredit verilmir. Əgər əlil şəxs 300-350 manat pensiya və yaxud sosial müavinət alırsa, banklar hesab edir ki, bu şəxslər krediti qaytara bilməz. Kredit verən bankların göstərə, istinad edə biləcəyi heç bir normativ hüquqi baza yoxdur. Lakin bütün hallarda olmasa da, bir çox hallarda fiziki məhdudiyyətli şəxslərə kredit verilmir”.
“Bu məsələni BMT səviyyəsində qaldırmışıq”
Onun sözlərinə görə, rəhbərlik etdiyi təşkilata bu problemlə bağlı müraciət edənlər çox olub:
“Bu problem həll olunmalıdır və biz bu istiqamətində iş görürük. O cümlədən müvafiq təşkilatlara müraciət etmişik ki, pensiya və sosial müavinətlər elə bir səviyyəyə çatdırılsın ki, bankların qoyduğu tələbləri təmin etsin və əlilliyi olan şəxslər kredit götürə bilsinlər. İttifaq olaraq bu məsələni bir neçə dəfə BMT-nin Cenevrə (İsveçrə) və Nyu-Yorkdakı (ABŞ) ofislərində də qaldırmışıq, əlilliyi olan şəxslərə qarşı ayrı-seçkilik olmaması ilə bağlı danışmışdıq, sosial müavinətlərin aşağı olması səbəbindən kreditlərin verilmədiyini bildirmişik. Digər tərəfdən qanunvericiliyə dəyişiklik edilməsi üçün hazırladığımız sənədləri BMT-yə göndərmişik və BMT də bunu öz növbəsində bizim hökumətə göndərib ki, bu məsələyə diqqət yetirsin”.
“Əlilliyi olan şəxslərlə bağlı problem olmayıb”
“Azərbaycan Banklar Assosiasiyası” (ABA) İctimai Birliyinin Baş iqtisadçısı Əzizağa Haxverdiyev isə deyir ki, Azərbaycanda əlilliyi olan şəxslərə kreditlərin verilməsində indiyə kimi problem olmayıb:
“Əgər şəxsin rəsmi gəliri varsa, ödəniş qabiliyyəti varsa, banklar kredit verirlər. Yəni bank üçün əsas budur ki, ödəniş qabiliyyəti olsun. Əgər ödəniş qabiliyyətinə təsiri varsa, artıq bank burada kredit verməyə bilər. Əsas rəsmi gəliridir, rəsmi iş olmasa da olar. Yəni adam göstərməlidir ki, gəliri haradan gəlir. Bankın gəliri olmayan bir şəxsə kredit verməyi düzgün deyil. Ümumiyyətlə, banklar rəsmi gəliri və yaxud rəsmi işi olmayan heç kimə kredit vermir”.
“Əlilliyi olan şəxsin iş yeri olmalıdır”
Azərbaycan banklarından birinin kredit mütəxəssisi Emil Əliyev isə deyir ki, kredit almaq istəyən əlilliyi olan şəxs istənilən halda iş yerinə malik olmalıdır:
“Bizim bankda əlillik üçün alınan müavinət pensiya kimi sayılır. Pensiya alanlara isə biz kredit verə bilmirik. Amma iş yeri varsa, ona kredit ayıra bilirik. Bu vaxt əlilliyi də əlavə gəlir kimi götürürük. Məsələn, 500 manat maaş, 200 manat da pensiya alırsa, biz onu 700 manat gəlir kimi nəzərə alıb kredit veririk. Amma yalnız əlillik müavinəti ilə yaxınlaşan şəxsə kredit ayırmaq alınmır”.
Xeberal.az
