Artıq bir müddətdir ki, Azərbaycanda yeni ov mövsümü başlayıb. Nə qədər yazılsa, xəbərdarlıq edilsə, təbliğat aparılsa da, yenə qanunsuz ov edənlərə rast gəlinir. Maraqlıdır, bu il ov mövsümü ilə bağlı qaydalar necədir?
Mövzuyla bağlı “Kaspi” qəzetinin məqaləsini təqdim edirik.
15 sentyabrdan etibarən ölkəmizdə ov mövsümü başlayıb. Mahir ovçular, həvəskarlar “Yaxşı ovçunun toruna ov öz ayağı ilə gələr” deyimini əsas götürərək, ov ovlayıb, quş quşlamaq üçün ərazilərə yollanıblar. Lakin mövsümün başlamasından hələ bir ay keçməmiş, mətbuatda qanunsuz ovla bağlı cəzalandırılanları demək olar ki, hər gün oxuyur, yazırıq. Maraqlıdır, bu il ov mövsümü ilə bağlı qaydalar necədir? Ümumiyyətlə, hər ayağına gələn ovu vurmaq olarmı? Yaxud, hər istədiyin yerdə ov ovlamaq mümkündürmü?
Bu il hansı canlıları ovlamaq olar?
Bu il ov mövsümü ilə bağlı yenilikləri öyrənmək üçün Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi yanında Bioloji Müxtəliflik Xidmətinə müraciət etdik. Qurumun rəis müavini Arzu Babayeva bizimlə söhbətində bildirdi ki, bu il ötən ilki ov mövsümündə ovlanmasına icazə verilən “alabaxta” “Qırmızı kitab”a düşdüyü üçün ovlanması qadağan edilib: “Respublika ərazisində 2023-2024-cü illər üzrə ov mövsümünün başlanması ilə bağlı vəhşi heyvanların və quşların ovlanmasının müddətləri və normaları, ov icazələrinin bölgü cədvəlləri hazırlanaraq nazirliyin rəsmi internet səhifəsində (eco.gov.az) paylaşılıb. Bunlardan qaban (çöl donuzu), dovşan, bataqlıq qunduzu (nutriya), cüllüt (ağquyruq çökükdimdik, çığırqan çökükdimdik, kiçik əyridimdik, böyük əyridimdik, böyük oxcüllüt, sağsağan cüllüt, qırmızıdöş qumluq cüllütü, yoğundimdik (iridimdik) bozca, kəkilli cüllüt, çöl haçaquyruğu istisna olmaqla), qaz (ağqaş və qırmızıdöş qaz istisna olmaqla) ördək (ağgöz dalğıc, göydimdik, qılquyruq, qırmızıbaş dalğıc, uzunquyruq ördək və mərmər cürə istisna olmaqla), qaşqaldaq, bildirçin, göyərçinin (alabaxtadan başqa) ovlanmasına cari mövsümdə icazə verilir. Qırmızı kitaba daxil edilmiş heyvan növlərini ovlamaq qadağandır”.
“Bu ərazilərdə ov etmək qadağandır”
Ov üçün qadağan olunan ərazilərə gəldikdə isə, qurum rəsmisi deyir ki, sərhədyanı (və ya cəbhə zonasına yaxın ərazilərin) rayonların ərazilərində, işğaldan azad olunmuş bütün ərazilərdə, Xəzər dənizinin adalarında, yaşıllıq ərazilərdə, şəhərlərin və kurortların ətrafında yerləşən ən azı 1,5 kilometrə qədər sahələrdə, xüsusi mühafizə olunan ərazilərinin daxilində və sanitar-mühafizə zonalarında ov edilməsi qadağandır.
Ov qaydalarını pozanları nə gözləyir?
Arzu Babayeva deyib ki, ov qaydalarını pozanların isə ov etmək hüququ məhdudlaşdırıla bilər: “Ov qaydalarının kobud şəkildə pozulmasına (lazımi icazə olmadan və ya qadağan edilmiş yerlərdə, yaxud qadağan olunmuş müddətlərdə, qadağan edilmiş alətlərlə və ya üsullarla ov edilməsinə) yol verən şəxslər min manatdan iki min manatadək məbləğdə cərimə edilir, yaxud onların altı aydan iki ilədək müddətə ov hüququ məhdudlaşdırılır”.
Qışda bəsləyir, mövsümündə ovlayır
“Ov qədrini ovçu bilər” deyib bu mövsümü səbirsizliklə gözləyən fəxri ovçu Namizəd Mahmudovla da söhbətləşdik. Deyir ki, ovçu təbiəti sevməlidir. O, hətta ov olmayan mövsümlərdə belə, meşədə heyvanlara qulluq edir. Qışda bəsləyir, mövsümündə ovlayır: “2010-cu ildən ovçuluqla məşğulam. Ovu idman növü kimi sevirəm. Ov sayəsində Qafqazı qarış-qarış gəzirəm. Qanuni nə qədər ov etmək göstərilibsə, ondan da az vururam. Çox heyvan ovlayıb israfçılıq etmirəm”.
Hər kəs özünə yetəcək qədər ov etsə…
Fəxri ovçu həmkarlarının laqeydliklərindən şikayətlənir. Həmsöhbətimiz deyir ki, bəzi ovçular sosial şəbəkələrdə şəkil paylaşmaq üçün təbiətə ciddi şəkildə ziyan vururlar: “Bəzi ovçuların sosial şəbəkələrdəki paylaşımlarını izləyirəm. Bir çox hallarda 30-40 qaşqaldaq, ördək vururlar, sonra da Bakıya çatanda onları nə edəcəklərini bilmirlər. Hər kəs özünə yetəcək qədər ov etsə, təbiətimizə ziyan dəyməz, başqa ölkələrə gedib ov etməyə ehtiyac qalmaz. Amma həddindən artıq israfçılıq edir, ovları qaçırırlar. Sırf özlərini reklam etmək üçün quşları vururlar. Təbiəti məhv etmək lazım deyil, nə qədər yetirsə, o qədər etmək lazımdır. Ovun da öz qaydaları var. Biz lisenziya alanda hansı heyvanı nə qədər vura biləcəyimiz qeyd olunur. Məsələn, üç ördək, dörd qaşqaldaq, bir dovşan. Amma, bəzi insanlar artıq vurur”.
Heyvanları ürküdərək qaçırırlar
Ovçu deyir ki, qaydaları pozan ovçular heyvanların bizim dağlardan qaçmasına səbəb olurlar: “Ovçular çoxalıb, əksəriyyəti də yalandan güllə atır, heyvanı ürküdüb qaçırdır. Əvvəllər ayda 2 dəfə su hövzələri ovuna gedirdimsə, bu dəfə demək olar ki, ov ovlaya bilmədim. Çünki quş yox idi. Quşlar sakit yerlərə köç edirlər. Bəzi ovçular quşları gecə narahat edir, ovalayırlar. Ona görə də quşlarımız azdır”.
Ovçu vurduğu ovu götürə bilmirsə…
Həmsöhbətimiz deyir ki, əsl ovçu vurduğu ovu götürə bilmirsə, ona güllə atmalı deyil: “Əgər vurduğun quşu düşdüyü yerdən götürmək imkanın yoxdursa, o quşa güllə atmalı deyilsən. Bəzən quşu vururlar, dənizə düşür, amma vurmağa davam edirlər. Ovçu ovunu ov mövsümündə etməli, ən əsası, meşəyə qulluq etməyi bacarmalıdır. Məsələn, qar yağdığı müddətdə biz rayonlara gedib meşələrə buğda, arpa da səpirik ki, heyvanlar ac qalmasın”.
Xeberal.az
